Χρόνια πολλά στην οικογένεια Μπογιατζόγλου.
Σταύρος Μαμαλούκος: Η Αρχιτεκτονική του συγκροτήματος των Αγίων Αναργύρων στο Κάτω Σαγκρί Νάξου / Δελτίο Χριστιανικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας, περ. Δ’, τομ. ΚΖ, 2006.
Η ανακοίνωση αφορά τους Αγίους Αναργύρους το «οικοδομικό συγκρότημα των τριών αφιερωμένων στους αγίους Αναργύρους, στην αγία Μαρίνα και στον...
άγιο Ανδρέα ναών του κτήματος Μπογιατζόγλου στο Κάτω Σαγκρί της Νάξου. Tο συγκρότημα αυτό «είναι από τα λιγότερα γνωστά βυζαντινά μνημεία του ιστορικού νησιού. Το σύμπλεγμα των τριών ναών αποτελεί τμήμα του οικοδομικού συγκροτήματος της κατοικίας στο αγρόκτημα ιδιοκτησίας της οικογενείας Μπογιατζόγλου. Το κτήμα αυτό, μαζί με το γειτονικό του κτήμα Παλαιολόγου, βρίσκονται σε ομαλή πλαγιά σε απόσταση ενός περίπου χλμ. ανατολικά του οικισμού του Κάτω Σαγκρίου στην κεντρική Νάξο, επάνω στον παλαιό οδικό άξονα που συνέδεε τη Χώρα με την περιοχή της Τραγαίας.
Τίποτε δεν είναι γνωστό από πηγές για την ιστορία του μνημειακού συνόλου. Το 1878 οι ναοί περιήλθαν στην ιδιοκτησία του Γεωργίου Ανδρέου Μπογιατζόγλου, παππού των σημερινών ιδιοκτητών, ο οποίος αγόρασε το κτήμα και την κατοικία από τον Νικόλαο Γκύζη. Η κατοικία του κτήματος Μπογιατζόγλου, ενδιαφέρον παράδειγμα οχυρωμένης εξοχικής κατοικίας της περιόδου της Τουρκοκρατίας και χαρακτηριστικό δείγμα της παραδοσιακής ναξιώτικης αρχιτεκτονικής, είναι κτισμένη στο βορειοανατολικό τμήμα της εκτεταμένης ιδιοκτησίας, δίπλα στην, αχρηστευμένη σήμερα, μεγάλη ανοικτή δεξαμενή που δεχόταν παλαιότερα τα νερά πλούσιας πηγής. Η πηγή αυτή άρδευε τη γύρω περιοχή και κινούσε το νερόμυλο που ήταν κτισμένος σε μικρή απόσταση στα ανατολικά της, στην όχθη του παρακείμενου χειμάρρου.
Το οικοδομικό συγκρότημα της κατοικίας, διατεταγμένο στη νότια, στη δυτική και την ανατολική πλευρά της οχυρωμένης με ψηλό μαντρότοιχο μικρής αυλής, περιλαμβάνει την κυρίως οικία με ισόγειο και έναν όροφο, βοηθητικούς χώρους και το σύμπλεγμα των τριών εκκλησιών. Κάτω από το ναό της Αγίας Μαρίνας υπάρχει υπόγεια δεξαμενή που δεχόταν τα νερά μιας από τις φλέβες της πηγής που ανέβλυζε παλαιότερα εκεί. Ο ναός του Αγίων Αναργύρων ανήκει στο συνήθη στη Νάξο τύπο των μονόχωρων δρομικών τρουλλαίων, που στη βιβλιογραφία αναφέρονται και ως «μονόκλιτες τρουλλαίες βασιλικές». Το παρεκκλήσιο της Αγίας Μαρίνας ανήκει σε ένα σπάνιο σχετικά τύπο ναών που ονομάζονται «τετράγωνοι μετά τρούλλου», «μονόχωροι τρουλλαίοι», ή «ναοί τύπου μαυσωλείου».
Τα μορφολογικά στοιχεία των τριών ναών, τόσο τα γενικά όσο και τα επιμέρους, είναι επίσης τυπικά της βυζαντινής ναοδομίας της Νάξου αλλά και του Αιγαίου γενικά. Η χρονολόγηση των τριών ναών του συγκροτήματος των Αγίων Αναργύρων δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Οι ναοί των Αγίων Αναργύρων και της Αγίας Μαρίνας θα μπορούσαν κατ’ αρχήν να χρονολογηθούν στη μέση βυζαντινή περίοδο. Ο ναός του Αγίου Ανδρέα θα μπορούσε να χρονολογηθεί με επιφύλαξη στη βυζαντινή εποχή, δεν αποκλείεται όμως να είναι και νεότερος. Τέλος, η θολωτή κατασκευή στη βόρεια πλευρά του ναού των Αγίων Αναργύρων είναι πιθανώς προσθήκη της εποχής της Λατινοκρατίας ή της Τουρκοκρατίας, χωρίς να μπορεί να αποκλεισθεί μια πρωιμότερη χρονολόγηση της. Η οικοδόμηση της κατοικίας συγκριτικά με άλλες οχυρές εξοχικές κατοικίες της Νάξου και σε συνδυασμό με το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, (μπορεί) να χρονολογηθεί πιθανώς τον 17ο αιώνα. Η εξέταση των τριών ναών επιβεβαιώνει για ναι ακόμη φορά τις γνωστές θέσεις για τον σχετικά με το συντηρητισμό της ντόπιας αρχιτεκτονικής και την προσκόλλησή της, με ελάχιστες περιπτώσεις έξωθεν επιδράσεων, σε ένα τοπικό ιδίωμα που έχει τις ρίζες του στην παλαιοχριστιανική εποχή και σχετίζεται με άλλα, ανάλογα, όπως η λεγόμενη «Προελλλαδική Σχολή».
Σταύρος Μαμαλούκος: Η Αρχιτεκτονική του συγκροτήματος των Αγίων Αναργύρων στο Κάτω Σαγκρί Νάξου / Δελτίο Χριστιανικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας, περ. Δ’, τομ. ΚΖ, 2006.
Η ανακοίνωση αφορά τους Αγίους Αναργύρους το «οικοδομικό συγκρότημα των τριών αφιερωμένων στους αγίους Αναργύρους, στην αγία Μαρίνα και στον...
άγιο Ανδρέα ναών του κτήματος Μπογιατζόγλου στο Κάτω Σαγκρί της Νάξου. Tο συγκρότημα αυτό «είναι από τα λιγότερα γνωστά βυζαντινά μνημεία του ιστορικού νησιού. Το σύμπλεγμα των τριών ναών αποτελεί τμήμα του οικοδομικού συγκροτήματος της κατοικίας στο αγρόκτημα ιδιοκτησίας της οικογενείας Μπογιατζόγλου. Το κτήμα αυτό, μαζί με το γειτονικό του κτήμα Παλαιολόγου, βρίσκονται σε ομαλή πλαγιά σε απόσταση ενός περίπου χλμ. ανατολικά του οικισμού του Κάτω Σαγκρίου στην κεντρική Νάξο, επάνω στον παλαιό οδικό άξονα που συνέδεε τη Χώρα με την περιοχή της Τραγαίας.
Τίποτε δεν είναι γνωστό από πηγές για την ιστορία του μνημειακού συνόλου. Το 1878 οι ναοί περιήλθαν στην ιδιοκτησία του Γεωργίου Ανδρέου Μπογιατζόγλου, παππού των σημερινών ιδιοκτητών, ο οποίος αγόρασε το κτήμα και την κατοικία από τον Νικόλαο Γκύζη. Η κατοικία του κτήματος Μπογιατζόγλου, ενδιαφέρον παράδειγμα οχυρωμένης εξοχικής κατοικίας της περιόδου της Τουρκοκρατίας και χαρακτηριστικό δείγμα της παραδοσιακής ναξιώτικης αρχιτεκτονικής, είναι κτισμένη στο βορειοανατολικό τμήμα της εκτεταμένης ιδιοκτησίας, δίπλα στην, αχρηστευμένη σήμερα, μεγάλη ανοικτή δεξαμενή που δεχόταν παλαιότερα τα νερά πλούσιας πηγής. Η πηγή αυτή άρδευε τη γύρω περιοχή και κινούσε το νερόμυλο που ήταν κτισμένος σε μικρή απόσταση στα ανατολικά της, στην όχθη του παρακείμενου χειμάρρου.
Το οικοδομικό συγκρότημα της κατοικίας, διατεταγμένο στη νότια, στη δυτική και την ανατολική πλευρά της οχυρωμένης με ψηλό μαντρότοιχο μικρής αυλής, περιλαμβάνει την κυρίως οικία με ισόγειο και έναν όροφο, βοηθητικούς χώρους και το σύμπλεγμα των τριών εκκλησιών. Κάτω από το ναό της Αγίας Μαρίνας υπάρχει υπόγεια δεξαμενή που δεχόταν τα νερά μιας από τις φλέβες της πηγής που ανέβλυζε παλαιότερα εκεί. Ο ναός του Αγίων Αναργύρων ανήκει στο συνήθη στη Νάξο τύπο των μονόχωρων δρομικών τρουλλαίων, που στη βιβλιογραφία αναφέρονται και ως «μονόκλιτες τρουλλαίες βασιλικές». Το παρεκκλήσιο της Αγίας Μαρίνας ανήκει σε ένα σπάνιο σχετικά τύπο ναών που ονομάζονται «τετράγωνοι μετά τρούλλου», «μονόχωροι τρουλλαίοι», ή «ναοί τύπου μαυσωλείου».
Τα μορφολογικά στοιχεία των τριών ναών, τόσο τα γενικά όσο και τα επιμέρους, είναι επίσης τυπικά της βυζαντινής ναοδομίας της Νάξου αλλά και του Αιγαίου γενικά. Η χρονολόγηση των τριών ναών του συγκροτήματος των Αγίων Αναργύρων δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Οι ναοί των Αγίων Αναργύρων και της Αγίας Μαρίνας θα μπορούσαν κατ’ αρχήν να χρονολογηθούν στη μέση βυζαντινή περίοδο. Ο ναός του Αγίου Ανδρέα θα μπορούσε να χρονολογηθεί με επιφύλαξη στη βυζαντινή εποχή, δεν αποκλείεται όμως να είναι και νεότερος. Τέλος, η θολωτή κατασκευή στη βόρεια πλευρά του ναού των Αγίων Αναργύρων είναι πιθανώς προσθήκη της εποχής της Λατινοκρατίας ή της Τουρκοκρατίας, χωρίς να μπορεί να αποκλεισθεί μια πρωιμότερη χρονολόγηση της. Η οικοδόμηση της κατοικίας συγκριτικά με άλλες οχυρές εξοχικές κατοικίες της Νάξου και σε συνδυασμό με το ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, (μπορεί) να χρονολογηθεί πιθανώς τον 17ο αιώνα. Η εξέταση των τριών ναών επιβεβαιώνει για ναι ακόμη φορά τις γνωστές θέσεις για τον σχετικά με το συντηρητισμό της ντόπιας αρχιτεκτονικής και την προσκόλλησή της, με ελάχιστες περιπτώσεις έξωθεν επιδράσεων, σε ένα τοπικό ιδίωμα που έχει τις ρίζες του στην παλαιοχριστιανική εποχή και σχετίζεται με άλλα, ανάλογα, όπως η λεγόμενη «Προελλλαδική Σχολή».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου