Παρασκευή 10 Απριλίου 2015

Τα εγκώμια στον ιερό ναό της Παναγίας Δροσιανής* στη Μονή της Νάξου.

Το έθιμο των αρτιδίων (πούλων)
Το έθιμο αυτό, μοναδικό στην Ελλάδα, θεωρείται βυζαντινό κατάλοιπο. Ο Μεγάλος Κωνσταντίνος μοίραζε στους πιστούς τη Μεγάλη Παρασκευή άρτους με σταφίδες και καρύδια.
Το έθιμο αναβιώνει τη Μεγάλη Παρασκευή στον προαύλιο χώρο του ιερού ναού της Παναγίας Δροσιανής στη Μονή. Μετά την ιερή αποκαθήλωση ευλογούνται τα αρτίδια και μοιράζονται στους προσκυνητές με συνοδεία ντόπιας ρακής...

*Η Παναγία η Δροσιανή είναι ένα Βυζαντινό μοναστήρι, νότια του χωριού Μονή στη Νάξο, ένα από τα αρχαιότερα των Βαλκανίων (4ος ή 6ος αιώνας).
Από το Μοναστήρι αυτό τομεγαλύτερο μέρος του ήταν θαμμένο και μόλις τη δεκαετία του 70 έγιναν οι ανασκαφές από την αρχαιολογική υπηρεσία και αποκαλύφθηκε. Μέχρι τότε το μόνο μέρος που ήταν ορατό ήταν η κυρίως εκκλησία που ήταν και η πλέον πρόσφατη. Η εκκλησία είναι στην ουσία ένα σύμπλεγμα από τέσσερις εκκλησίες. Είναι Βυζαντινού ρυθμού και όλοι οι χώροι του, εσωτερικά και εξωτερικά είναι σε σταυρού σχήμα.

5 σχόλια:

Unknown είπε...

Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας στη μακροχρόνια πορείας της δεν χρησιμοποίησε όργανα στη θεία λατρεία. Μοναδικό όργανο είναι οι ψυχές των πιστών, οι οποίοι πιστοί ΕΝ ΕΝΊ ΣΤΌΜΑΤΙ ΚΑΙ ΜΙΑ ΚΑΡΔΙΑ "
δοξολογούν και λατρεύουν τον Θεό. Η εισαγωγή οργάνων στη λατρεία και μάλιστα να συνοδεύουν τα εγκώμια του Χριστού δεν φανερώνει ευλάβεια στην παράδοση της Εκκλησίας μας. ΑΥΤΆ ΠΡΟς ΓΝΏΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΏΝ, ΟΙ ΟΠΟΊΟΙ υιοθετούν εν αγνοία τους καινοτομίες στη λατρεία που δεν συνάδουν με την ιεροπρέπεια και την Παράδοση, αλλά και προς γνώση του ιερέως της Παναγίας Δροσιανής που είναι αναγκαίο να ακολουθεί το ΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ και μάλιστα τον ΟΕ (75) Κανόνα της εν Τρούλω Οικουμενικής Συνόδου, ο οποίος ορίζει ΤΟΥΣ ΕΠΙ ΤΟ ΨΑΛΛΕΙΝ ΠΑΡΑΓΙΝΟΜΕΝΟΥΣ ΒΟΥΛΟΜΕΘΑ .... ΜΗΤΕ ΤΙ ΕΠΙΛΕΓΕΙΝ ΤΩΝ ΜΗ ΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΤΕ ΚΑΙ ΟΙΚΕΙΩΝ.
ΕΙΡΗΝΗ Β. ΠΟΛΥΚΡΕΤΗ
ΘΕΟΛΟΓΟΣ.

Unknown είπε...

Αγαπητή κ. Πολυκρέτη Χριστός Ανέστη!
Λαμβάνω την τιμή να απαντήσω στο σχόλιό σας μόνον διότι αναφέρεστε στο πρόσωπό μου και αισθάνομαι την υποχρέωση να καταθέσω και την δική μου τοποθέτηση επί του θέματος.
Τα όσα αναφέρετε στο σχόλιό σας είναι απολύτως σωστά, με βρίσκουν απολύτως σύμφωνο και δείχνουν την άρτια Θεολογική σας κατάρτηση. Ξεχνάτε όμως ή ίσως αγνοείτε κάτι πολύ σημαντικό το οποίο συμβαίνει σε πολλά μέρη της Ορθόδοξης Πατρίδας μας. Η παράδοση της Εκκλησίας μας πολλές φορές όταν βεβαίως δεν αφορά θέματα πίστεως όπως τα Δόγματα της Εκκλησίας μας, δίνει την θέση της στην τοπική παράδοση η οποία είναι εξ ίσου σημαντική και πολλές φορές απηχεί την ευσέβεια του λαού μας. Πράγματι στην λατρεία μας δεν χρησιμοποιούνται μουσικά όργανα. Υπάρχουν όμως και μέρη όπως η Κέρκυρα η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά, η γειτονική μας Σύρος κ.α. όπου η τοπική μακραίωνη παράδοση έχει καθιερώσει εκτός από την πολυφωνική Ευρωπαϊκή μουσική στον τρόπο ψαλμωδίας, σε αντίθεση με την Βυζαντινή μουσική παράδοση και την χρήση εκκλησιαστικού οργάνου κατά τα Δυτικά πρότυπα. Η Εκκλησία μας ποτέ δεν καταδίκασε αυτή τη συνήθεια σεβόμενη το γεγονός πως αποτελεί μια πολύ συγκεκριμένη τοπική παράδοση. Στα δε Επτάνησα ιδιαίτερα την περίοδο του Πάσχα παρατηρούνται μέσα στη λατρεία της τοπικής Εκκλησίας ένα σωρό ξένα προς την υπόλοιπη ορθόδοξη Εκκλησία τυπικά. Είναι δε γνωστό πως στην Κέρκυρα η Φιλαρμονική του Αγίου Σπυρίδωνος τις επίσημες ημέρες παιανίζει εντός του Ιερού Ναού του Αγίου κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας μάλιστα δύο φορές, πρίν τον Χερουβικό ύμνο και πριν το Άξιον Εστί. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια η εκκλησία μας και σε άλλες περιοχές της πατρίδας μας σεβόμενη το γεγονός των τοπικών παραδόσεων ανέχεται και πολλάκις επευλογεί παρεκκλήσεις από την κανονική παράδοση σε διάφορα σημεία όπως η παράθεση ιχθύος σε εορταστικές τράπεζες κατά τις νηστήσιμες ημέρες κ.α. Αυτό λοιπόν που συμβαίνει με την χρήση οργάνων κατά την απόδοση των Εγκωμίων του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή στη Μονή, σαφώς δεν αποτελεί στοιχείο της Εκκλησιαστικής Παράδοσης αλλά αποτελεί στοιχείο της μακρόχρονης τοπικής παράδοσης της Μονής την οποία και εμείς υπερήφανα συνεχίζουμε καθώς όπως γνωρίζετε οι παραδόσεις ενός λαού αποτελούν την ραχοκοκαλιά του μαζί με την ιστορία του. Λυπάμαι πολύ εάν σας σκανδαλίζει το γεγονός της διατήρησης μιας παλαιάς τοπικής παραδόσεως η οποία ουδόλως προσβάλει την πίστη μας καθώς ο τρόπος ψαλμωδίας δεν αποτελεί δογματικό ζήτημα και γιαυτό ποικίλει ανάμεσα στους Ορθόδοξους λαούς οι οποίοι δεν ακολουθούν απαραίτητα τη δική μας παράδοση. Και μιας και αναφέρεστε σε κανόνες θα σας αναφέρω και εγώ ένα χωρίο από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο κεφ. 18 στ. 9 "εἰ ὁ ὀφθαλμός σου σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· καλόν σοί ἐστι μονόφθαλμον εἰς τὴν ζωὴν εἰσελθεῖν, ἢ δύο ὀφθαλμοὺς ἔχοντα βληθῆναι εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός."
Ταύτα προς γνώση και δική σας αλλά και των πιστών.
π. Χρυσόστομος Κοτtάκης
Εφημέριος Ενορίας Μονής Νάξου

Unknown είπε...

Καλημέρα σας.

Πόσο παλιά είναι αυτή η παράδοση στην Δροσιανή; Οι πληροφορίες μου αναφέρουν ότι πρόκειται για μόδα των τελευταίων 15-20 ετών.
Σοβαρευτείτε και αφήστε τα μουσικά όργανα εκτός των ναών.

Π.Κ. είπε...

Δηλαδἠ κάποιος ξεκίνησε αὐτήν τήν καινοτομίαν πρό 15-20 ἐτῶν καί τώρα ἐκτοπίζοντας τήν Παράδοσιν αἰώνων ἔχει υἱοθετηθῆ ὡς "παράδοσις";
Ἠ ἀρχική Παράδοσις πάει περίπατο;
Β΄Θεσσαλ.β΄15: "Στήκετε καί κρατεῖτε τάς παραδόσεις".
Παροιμ.κβ΄28: "Μή μέταιρε ὅρια αἰώνια, ἅ ἔθεντο οἱ πατέρες σου".
Ἤ, ὡς εἶπεν ὁ Πλάτων είς τήν Πολιτεία: "Νά προσέχωμε νά μή εἰσάγωμε νέον τρόπον μουσικῆς, διότι δημιουργεῖ κίνδυνον διά τήν συνολικήν ὀργάνωσιν τῆς Πολιτείας. Πάντοτε, ἡ μεταβολή τῶν μουσικῶν τρόπων έπιφέρει μετακίνησιν τῶν μεγάλων καί σπουδαίων νόμων".

Καί κάτι ἄλλο.
Ὁ Ἐπίσκοπός σας συμφωνεῖ μαζί σας;

Τἐλος, τό χωρίον περί τοῦ ὀφθαλμοῦ τἰ σχέσιν ἔχει μἐ τά σωστά λόγια τῆς κ. Πολυκρέτη;

Apostolos είπε...

Αγαπητοί μου, ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Θα ήθελα να συμφωνήσω απόλυτα με τα σχόλια της κ. Πολυκρέτη. Αναγνωρίζω τις απόψεις του π. Χρυσοστόμου, αν και δεν συμφωνώ μαζί του. Ας λάβουμε υπ' όψιν μας ότι οι λεγόμενες "τοπικές παραδόσεις", και συγκεκριμένα αυτές που δεν συμφωνούν με τις Παραδόσεις (με κεφαλαίο "Π") της Εκκλησίας, γεννιούνται σίγουρα από άγνεια, αλλά όντως από κάτι "παραπάνο" αισθήματα του λαού που θέλει να εκφράση στην λατρεία του προς τον Θεό, προς την Παναγία, προς έναν συγκεκριμένο Άγιο, κλπ. Υπάρχει θεολογική σημασία της μη-χρήσεως οργάνου εντός της λατρείας μας. Το να εφαρμοσθή μία παράδοση τοπική που πάει ενάντια αυτής της Παραδόσεως είναι, σίγουρα, μία κίνηση που γίνεται από άγνεια της σημασίας αυτής (εννοώ το ότι το μόνο όργανον που επιτρέπεται να χρισημοποιηθή εντός της θείας Λατρείας - και εδώ ζητώ από την κ. Πολυκρέτη να κάνω μία πρόσθεση σε αυτό που είπε - είναι η ανθρώπινη φωνή, το λαρύγγι δηλαδή, του ανθρώπου, που μαζί με την ψυχή προσφέρει την πρέπουσα λατρεία στον Θεό. Τοπικά, πολλά γίνονται... ΠΑΡΑ πολλά... και ο κλήρος γυρίζει το μάτι αλλού και δεν λέει τίποτα. Το αποτέλεσμα είναι ο λαός, κατά καιρών, να έχει την αντίληψη ότι, όντως, αυτές οι παραδόσεις είναι μέρος της Εκκλησίας και το να κάνει κανείς το αντίθετο είναι λάθος! Αλήθεια, μπορεί να μας πει ο π. Χρυσόστομος πόσο παλιά είναι αυτή η παράδοση στην Δροσιανή; Εάν μιλάμε για 15-20 χρόνια, όπως συνιστά ο κύριος Νεκτάριος, θαυμάζω τον ζήλο και τον σεβασμό του λαού προς τον Κύριόν μας, αλλά δεν μπορώ να συμφωνίσω με αυτή την καινοτομία. Να μου πείτε ότι αυτή η συνήθεια των οργάνων επικρατεί από την εποχή του Αυτοκράτορος, ε... κάπως τρώγεται, αλλά και πάλι τίθεται η ερώτηση, εφ' όσον αρμενίζουμε στραβά, ενώ ΞΕΥΡΟΥΜΕ τον δρόμο, γιατί συνεχίζουμε να αρμενίζουμε στραβά; Επίσης, δεν θεώρησα τον σκανδαλιζόμενο οφθαλμό που είπε ο π. Χρυσόστομος σωστό. Δηλαδή, η έννοιά του ήταν, αν δεν σ' αρέσει κύριε και σκανδαλίζεσαι απ' αυτά που βλέπεις, να βγάλεις το μάτι σου;; Και επειδή μιλάμε για μουσική, μάλλον και κανένα αυτί θα πρέπει να κόψουμε! Γιατί η Εκκλησία δεν μπορεί να ΔΙΟΡΘΩΣΕΙ αυτά που δεν συμφωνούν με τους Κανόνες και την Παράδοσή της; Γιατί να αφήνουμε τον λαό να σκανδαλισθή από πράγματα που ΔΕΝ πρέπει να γίνονται ενώ μπορούν να διορθωθούνε;
Και μια που μιλάμε για τοπικές παραδόσεις, εδώ στην Αμερική να δείτε τι γίνετε! Ο καθ' ένας λέει ό,τι θέλει και κάνει ό,τι θέλει, και μετα σου λέει ότι είναι και η παράδοση!
Τα σέβη μου στον π. Χρυσόστομο, και εύχομαι ολοψύχως όπως ο Κύριος τον καθοδηγή πάντοτε είς το έργον του.
Απόστολος Κομπίτσης
Πρωτοψάλτης
Καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής
εν Αμερική